Bieżąca kontrola pozwala na wczesne wykrycie usterki w łożyskach. Dziś przedstawiamy listę konsekwencji złej eksploatacji, wraz z prawdopodobnymi przyczynami.
- Diagnoza problemów w łożyskach tocznych
- Nieprawidłowości pojawiające się przy pracy łożysk
- Przykłady nieprawidłowości i ich zapobieganie
Samo dopasowanie łożyska do aplikacji nie wystarczy, by wykorzystać w pełni możliwości komponentu. Ważny jest również poprawny montaż. Jeśli jakikolwiek krok doboru i montażu łożyska zostanie pominięty lub źle wykonany, w konsekwencji trwałość i żywotność komponentu, a także jego możliwości znacząco się obniżają. Są jednak sytuacje, w których ostatecznego uszkodzenia można jeszcze zapobiec.
Diagnoza problemów w łożyskach tocznych
Jeśli pojawi się problem związany z nieprawidłową pracą łożyska, należy ją natychmiast zdiagnozować, by uniknąć w przyszłości podobnych sytuacji. Aby poprawnie przeprowadzić takową diagnozę, trzeba wziąć pod uwagę następujące pytania:
- kiedy pojawił się problem?
- w jakim stanie aktualnie jest łożysko?
- jakie symptomy pojawiły się wraz z problemem?
Oczywiście warto problem głębiej przeanalizować, ponieważ nie zawsze wystarczy odpowiedzieć na powyższe pytania. A im więcej informacji, tym większa ilość danych, a samo rozwiązanie problemu może być lepiej i skuteczniej przeprowadzone.
Nieprawidłowości pojawiające się przy pracy łożysk
Nieprawidłowości może być wiele. Najczęściej jednak związane są z hałasem, wzrostem temperatury pracy, niestabilną pracą, mniejszą dokładnością czy z problemami ze środkiem smarnym.
Hałas
Hałas to najczęstsza konsekwencja uszkodzonego łożyska. To znaczy, że w większości przypadków, jeśli coś dzieje się z komponentem, zaczyna pracować po prostu głośniej. Hałas może objawiać się na kilka sposobów. Jeśli słyszysz cichy, ale metaliczny dźwięk, jest to zwykle oznaka zagłębienia na bieżni. W przypadku głośniejszego, ale również metalicznego dźwięku, możesz mieć do czynienia z niepoprawnym smarowaniem lub utratą luzu. Nieregularny dźwięk pojawia się najczęściej przy zanieczyszczeniach, złym smarowaniu, nadmiernym luzem czy uszkodzeniem powierzchni elementów tocznych. Natomiast stale zmieniający się dźwięk jest konsekwencją uszkodzenia bieżni i zmianą luzu przez podniesienie się temperatury. W każdym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest sprawdzanie łożyska na przykład audiofonem czy detektorem drgań.
Nienormalny wzrost temperatury
Nienormalny wzrost temperatury może być konsekwencją wielu przyczyn. Najczęściej jednak dochodzi do takiej sytuacji, gdy łożysko traci luz, jest nadmiernie obciążany lub ma za mało/za dużo środka smarnego. Aby zdiagnozować dokładnie problem, można użyć termometra powierzchniowego.
Niestabilna praca łożyska
Przyczyną niestabilnej pracy łożyska może być zanieczyszczenie (ciało obce), które przeniknęło do wnętrza komponentu, nadmiar luzu lub uszkodzenie bieżni. Mówiąc o niestabilnej pracy mamy na myśli na przykład silne wibracje, wibrujący wał czy udar podstawy – w zależności, o jakiej aplikacji mówimy.
Mniejsza dokładność
Najczęstszą przyczyną, która zmniejsza dokładność, jest uszkodzony element toczny lub bieżnia. Ponadto wpływ na to może mieć także ciało obce czy zbyt mała ilość środka smarnego.
Problemy ze środkiem smarnym
Najczęstszy problem ze środkiem smarnym dotyczy jego czystości. Jeśli widzisz, że smar jest zanieczyszczony, niezwłocznie należy go wymienić, ponieważ niekorzystnie wpływa na trwałość i żywotność łożyska. Przyczyną zanieczyszczonego smaru jest zła metoda smarowania, zużycie substancji lub przeniknięcie ciał obcych do wnętrza łożyska przez niedostatecznie dobry, lub niepoprawnie dobrany system uszczelnień.
Przykłady nieprawidłowości i ich zapobieganie
Poniżej zebraliśmy i opisaliśmy kilka nieprawidłowości, wykazując przyczyny ich powstawania oraz wyszczególniając ewentualne środki zapobiegawcze.
Zatarcie
Przy nadmiernym cieple często dochodzi do zatarcia łożyska. Zarówno elementy toczne, jak i pierścienie mogą odbarwić się czy nawet stopić. Przyczyną jest na przykład utracenie luzu, niewłaściwy smar lub niedostateczne smarowanie, a także ciągła praca powyżej maksymalnego poziomu prędkości granicznej. Aby zapobiec przyczynom, należy skontrolować luz łożyska oraz jego pasowanie, dobrać optymalny środek smarny i dozować go w odpowiedniej ilości.
Korozja oraz rdzewienie
Sytuacja ta dotyczy elementów tocznych oraz powierzchni pierścienia łożyska. Przyczyną powstawania rdzy czy korozji jest na przykład niewłaściwy sposób czyszczenia komponentu, korozyjny gaz, kontakt z wodą lub niepoprawne jego przechowywanie, słaba ochrona przed rdzą czy po prostu chemiczne działanie substancji smarującej. Aby temu zapobiec, należy w poprawny sposób obsługiwać łożysko, dokładnie zabezpieczyć łożysko przed rdzą, ulepszyć uszczelnienie czy sprawdzić środek smarny.
Pełzanie
Pełzanie to nic innego jak ślizganie, zużycie czy odbarwienie się powierzchni pasowania. Przyczyn może być wiele. Najczęściej jednak do pełzania dochodzi przez niedostatecznie zaciśniętą tuleję, ciśnienie powierzchni i równie niedostateczny luz. Aby temu zapobiec, należy poprawić sztywność, skontrolować pasowanie i zacisnąć tuleję.
Korozja cierna
Korozja cierna objawia się czerwonymi cząsteczkami, pojawiającymi się na pasowanej powierzchni. Przyczyną korozji tego rodzaju może być mały luz pasowanej powierzchni, mały poślizg, będący konsekwencją zmniejszonego luzu ujemnego przy obciążeniu lub poddanie komponentu wibracji w czasie jego spoczynku – na przykład podczas transportu. Aby zapobiec takiej sytuacji warto (kolejno względem wyżej wymienionych przyczyn) powiększyć luz ujemny, zastosować olej czy spasować obudowę oraz wał przy transporcie.
Oczywiście symptomów jest dużo więcej, ale pamiętaj – nie ma sytuacji bez wyjścia. Jeśli wykryjesz problem wcześniej i dobrze go przeanalizujesz, znajdziesz rozwiązanie, dzięki któremu nie będziesz musiał natychmiast wymieniać łożyska na nowe. A dodatkowo zdobędziesz wiedzę, która pomoże zapobiec podobnym sytuacjom w przyszłości.
