Sprzęgła montowane w maszynach przemysłowych odpowiadają zwykle za przenoszenie napędu. Wymaga się od nich, by całość odbywała się precyzyjnie i przede wszystkim płynnie. Zatem, jak działają sprzęgła przemysłowe?
- Rodzaje sprzęgieł mechanicznych
- Modele nierozłączne mechanicznie
- Sprzęgła samoczynne
- Sprzęgło sterowane
Podobnie jak łożyska, pasy napędowe czy prowadnice, również sprzęgła mechaniczne muszą być odpowiednio dobierane do aplikacji. Pod uwagę należy wziąć przede wszystkim wymagania stawiane przez maszynę i warunki, w jakich sprzęgło będzie pracowało. Aby wybrać optymalne rozwiązanie, należy poznać parametry wybranych komponentów i zestawić je ze wspomnianymi warunkami pracy oraz otoczenia. W doborze pomóc może także podstawowa wiedza na temat działania sprzęgieł mechanicznych.
Rodzaje sprzęgieł mechanicznych
Sprzęgła wykorzystuje się do połączenia niezależnych obrotowo wałów. Standardowe komponenty składają się z dwóch części:
- element napędzający – inaczej czynny – osadza się go na wale napędzającym
- cześć napędzana – bierna – osadzana na wale napędzanym
Celem sprzęgła przemysłowego jest precyzyjne i płynne przekazywanie momentu obrotowego wałom, które za pośrednictwem komponentu połączyliśmy.
W sklepach technicznych możesz znaleźć sprzęgła w różnych wariantach. Produkty różnią się między sobą na przykład rozmiarem, strukturą czy przeznaczeniem. Wyróżniamy trzy podstawowe grupy sprzęgieł: mechanicznie nierozłączne, sterowane i samoczynne. Dziś omówimy najważniejsze i najpopularniejsze rozwiązania z wymienionych kategorii.
Modele nierozłączne mechanicznie
Kategoria ta obejmuje sprzęgła, które uniemożliwiają rozłączania się części czynnej i biernej podczas pracy. Są to komponenty na stałe zespolone. W grupie tej znajdziesz modele sztywne, samonastawne i podatne.
Sprzęgła nierozłączne mechanicznie sztywne to modele, które nie pozwalają na względne przemieszczenia pomiędzy elementem czynnym i biernym. Dzieli się je na warianty kołnierzowe, łubkowe oraz tulejowe.
Modele samonastawne to komponenty pozwalające na niewielki ruch wspomnianych elementów. Zaletą tej zdolności jest to, że gdy podczas pracy występuje niewspółosiowość wałów, sprzęgło bez problemu w dalszym ciągu będzie przenosić moment obrotowy. Produkty z kategorii sprzęgła samonastawne dzielimy na modele zębate, kłowe i przegubowe.
Sprzęgła podatne to komponenty wyposażone w łącznik w postaci sprężystego elementu. Kategoria ta obejmuje modele oponowe i wkładki tulejkowe.
Sprzęgła samoczynne
Sprzęgło samoczynne jest komponentem, który nie wymaga pomocy ze strony pracownika przy łączeniu i rozłączaniu elementów w układzie napędowym. Grupa ta obejmuje modele samoczynne odśrodkowe, jednokierunkowe i sprzęgła bezpieczeństwa.
Do łączenia i rozłączania sprzęgła odśrodkowe wykorzystują – jak sama nazwa wskazuje – siłę odśrodkową. Modele jednokierunkowe przenoszą moment obrotowy wyłącznie w jednym kierunku. Podczas zmiany kierunku połączone sprzęgłem elementy się rozłączają. W przypadku wariantu jednokierunkowego wyróżniamy sprzęgła cierne oraz zapadkowe.
Sprzęgła bezpieczeństwa to produkty, które automatycznie odcinają część czynną od biernej w sytuacji, gdy moment obrotowy przekroczy swoją górną granicę.
Sprzęgło sterowane
Sprzęgła sterowane to komponenty, które pozwalają pracownikowi obsługującego maszynę na łączenie lub rozłączanie pracujących elementów mechanizmu. Do tej grupy zalicza się modele synchroniczne oraz asynchroniczne (cierne).
Sprzęgło sterowane synchronicznie przełączalne jest rozwiązaniem, w którym do przełączania dochodzi w momencie, gdy wał czynny i bierny mają podobne lub identyczne kątowe prędkości. Modele przełączalne asynchroniczne (cierne) przenoszą moment obrotowy za pomocą siły tarcia. Najpopularniejsze sprzęgła asynchroniczne to produkty tarczowe, cierne stożkowe i cierne wielopłytkowe.
