Praktycznie każde łożysko toczne wypełniane jest optymalnym środkiem smarnym. To, jaki rodzaj smaru i jaką metodę smarowania wykorzystamy, zależy między innymi od typu komponentu. Dziś zajmiemy się modelami walcowymi. Zatem, jak smarować łożyska walcowe?
- Typ łożyska – model walcowy
- Temperatura pracy łożysk i otoczenia
- Inne czynniki wpływające na smarowanie łożysk
Zanim jednak przejdziemy do odpowiedzi na postawione pytanie, przypomnijmy, na co musimy zwracać uwagę, dobierając środek smarny. W łożyskach używamy smarów plastycznych lub olejów. To, który rodzaj wybierzemy, a także jaką metodę smarowania, zależy między innymi od budowy maszyny i warunków działania komponentów. Do warunków zaliczamy głównie temperaturę pracy, prędkość obrotową łożysk oraz obciążenia, które będą przenosić.
Typ łożyska – model walcowy
Smarowanie jest zależne między innymi od rodzaju łożyska toczne, które planujemy wykorzystać. Na przykład modelom baryłkowym wzdłużnym i stożkowym musimy zapewnić optymalne smarowanie, ponieważ w nich podczas pracy występuje zarówno tarcie toczne (między bieżniami a elementami tocznymi), jak i ślizgowe (pomiędzy częścią czołową elementów tocznych i prowadzącym obrzeżem). Jeśli smarowanie w tym przypadku nie będzie odpowiednie, styczne powierzchnie z łatwością ulegną uszkodzeniu. Podobnie rzecz wygląda w łożyskach walcowych, szczególnie w tych, które przyjmują obciążenia wzdłużne. Tu tarcie ślizgowe występuje także między wałeczkami a koszykiem. A w sytuacji, gdy mamy prowadzony na pierścieniu koszyk – z tarciem do czynienia mamy także między wspomnianym koszykiem a pierścieniem prowadzącym.
Środki smarne wykorzystuje się między innymi do zmniejszenia tarcia. Jeśli nie nasmarujemy elementów, które tego wymagają, części te trwale się uszkodzą.
Temperatura pracy łożysk i otoczenia
Temperatura – szczególnie robocza – ma duży wpływ na to, jaki poziom lepkości będzie miał dobrany przez nas środek smarny. Warto mieć na uwadze, że w temperaturach przekraczających 70 stopni Celsjusza, oleje mineralne ulegają szybszemu starzeniu się. Poza wysoką temperaturą również te niskie mogą mieć niekorzystny wpływ na własności wybranego środka smarnego. Im jest ona niższa, tym sztywniejsza będzie konsystencja smaru.
Poza temperaturą roboczą nieco mniej, ale równie istotna jest temperatura chwilowa, krótkotrwała.
W przypadku temperatury otoczenia parametr ten jest ważny, szczególnie gdy planujemy zainstalować mechanizm, który automatycznie będzie uzupełniał smar w łożyskach. Z reguły temperatura środka smarnego w takowym urządzeniu jest nieco niższa, niż ta, która już pracuje w łożysku. Jeśli dołożymy do tego równie niską temperaturę otoczenia, podczas dosmarowywania smar może zrobić się bardziej gęsty i „zatrzymać” się w przewodzie.
Inne czynniki wpływające na smarowanie łożysk
Analizując prędkość obrotową, decydujemy o tym, jaka lepkość smaru będzie optymalnym rozwiązaniem. Powszechnie przyjęło się, że im ta prędkość jest większa, tym niższą lepkością powinien odznaczać się smar.
Poza prędkością obrotową pod uwagę należy wziąć także obciążenie łożyska. Z reguły tam, gdzie występują duże obciążenia, w połączeniu z równie dużymi prędkościami obrotowymi i wysoką temperaturą, stosuje się smarowanie olejem. W większości przypadków w takich aplikacjach sprawdzają się na przykład oleje syntetyczne z dodatkami uszlachetniającymi czy rafinowane mineralne oleje. Ważne, by były to rozwiązania odporne na ekstremalne temperatury, korozję oraz utlenianie. Przy średnim obciążeniu polecane są szczególnie smary plastyczne.
